Marrakech.
Stad van geuren, smaken en kleuren. De rode stad. Een koningsstad. Stad van 1001 nacht.
De geur van de stad prikkelt nog steeds mijn neus. Kaneel en sinaasappels.
Alles om mij heen is rood gekleurd.
Ik voel de warmte en het stof van de stad.
In de verte glinstert de witte top van de Toubkal.
De roep van de muezzin.
Ik hoor de schoenpoetsjongetjes tikken met de borstel tegen hun poetskist.
Het geroep van de carrossa-mannen.
Paardengetrappel, ezelgehinnik en voorbij razende scooters.
Midden in de medina
Elke dag in Marrakech begint met het ontbijt op het dakterras vanwaar we een mooi uitzicht hebben over de stad en op het Atlasgebergte. Na het ontbijt begeven wij ons in de medina van Marrakech. We worden wegwijs gemaakt door Fatima. Zij legt ons de route uit van het riad naar het grote plein. Met handige markeerpunten weten wij zo snel onze weg weer terug te vinden. In de wirwar van straatjes in de souks kun je zeker je oriëntatie kwijtraken, maar echt verdwalen kun je je volgens mij niet. Je komt altijd wel weer uit bij een punt van herkenning.
Souks van Marrakech
Vanuit Tchaikana komen we via een nauw steegje uit op rue Azbest. We zijn midden in de Medina-Noord, het hart van de Oude stad met de souks en het beroemde plein Jemaa el Fna.
Hier aan de oostkant gaan we de souks in. Ieder deel van de souk heeft haar eigen handel: koperwerk, kleding, lantaarns, muziekinstrumenten, manden, specerijen, sieraden, traditionele kleding, zuidvruchten. En ook zie je hier dat de ambachten nog springlevend zijn. In de Souk Teintures zie je hoe wolververs te werk gaan en overal hangen kluwen wol buiten te drogen. De smeden en ijzerwerkers vind je aan het werk in de Souk Ferronniers.
Altijd onderhandelen!
In de souks worden we veel aangesproken of we op zoek zijn naar mooie sjaals, babouches of spices. Wij hebben de vele verleidingen kunnen weerstaan en als we iets kochten dan gingen we de onderhandelingen natuurlijk aan. Onderhandelen over de prijs hoort bij het Marokkaanse leven. Het maakt het kopen eigenlijk ook net even iets leuker! En kom je er niet uit, is het ook niet erg. Met een lach, het geven van een hand ga je gewoon goed uit elkaar.
Place des spices
We vervolgen onze weg en komen uit op Rahba Kdima ‘het oude plein’. Rahba Kdima is een belangrijke spil in de medina maar ook een bezienswaardigheid op zich. Hier vind je kruiden- en specerijenwinkels (herboristen) waar je van alles voor je persoonlijke verzorging kunt kopen, zoals arganolie. “You want spices, yes?!” Het plein wordt veelal ook Place des epices genoemd. In het midden van het plein verkopen vrouwen zelfgebreide en bontgekleurde mutsen en gevlochten manden. Aan dit plein vind je ook het kleine en gezellige Cafe des epices. Een leuke plek om na het slenteren bij te komen met verse muntthee. Het kleine dakterras van het cafe geeft een mooi uitzicht op het plein en al haar bedrijvigheid.
Het bekendste marktplein van Marrakech
Jemaa el Fna is het bekendste en belangrijkste marktplein van Marrakech en zelfs het grootste plein van heel Afrika. Door de altijd aanwezige bedrijvigheid is het de trekpleister van Marrakech. Eenmaal op Jemaa el Fna kijk je je ogen uit. Aan de westkant vind je de planten- en bloemenmarkt en oven het hele plein vind je notenkramen of kraampjes waar je voor 8 dirham (ca. € 0.50) een glas vers geperste jus d’ orange kunt kopen. Ze persen er de hele dag vers sinaasappelsap, echt aan de lopende band.
Heerlijk, ik heb in korte tijd nog nooit zo veel vers geperste sinaasappelsap gedronken als in Marrakech! Overal op het plein verspreid onder parasols zitten vrouwen die handen en voeten met rode henna beschilderen in de mooiste patronen. Hier vind je ook de aapjesmensen, slangenbezweerders en tandentrekkers. Vanaf het plein vind je ook de verschillende ingangen naar de populaire soeks.
Eetwalhalla
Aan het einde van de middag, begin van de avond krijgt het plein een heel andere aanblik. Ineens zijn daar de verhalenvertellers, tovenaars, waarzeggers, trommelaars, Gnawa-dansers en buikdanseressen. Om je ogen uit te kijken. Uit het niets verrijzen talloze eettentjes en lokken de heerlijke geuren je er vanzelf naar toe. Ik vond het echt een geweldige ervaring om niet alleen op dit plein rond te lopen maar ook om hier ’s avonds te midden van de lokale bevolking te eten. Laat je niet afschrikken door verhalen over voedselvergiftiging.
Kijk goed naar het uitgestalde eten en vooral aan de hoeveelheid mensen die ergens eten. Daar is het eten veelal goed. Maar toch een paar tips. Drink uit flesjes of met een rietje. En gebruik je brood zoveel mogelijk als bestek. Wil je niet eten in de eetstalletjes, rondom het plein vind je tal van andere eetgelegenheden en ook verder de medina in. Marrakech kent een groot aantal goede restaurants, verspreid door de stad.
Als je vanaf het Jemaa el Fna verder in zuidelijke richting loopt kom je uit bij de Koutoubia. Onderweg, aan de linkerkant bij Place de Foucault staan de calèches te wachten op een ritje door de stad. Het getrappel van de paardenhoeven hoor je dan ook de hele dag door in de stad. Aan het einde van het plein en gescheiden door de Avenue Mohammed V staat de Koutoubia Moskee. De grootste moskee van Marrakech. De moskee is niet toegankelijk voor niet-moslims maar een wandeling rondom de moskee en door de achterliggende tuinen zijn zeer de moeite waard. Het is een prachtig bouwwerk. De oproep tot gebed door de muezzin van de Koutoubia stijgt boven alle andere muezzins uit. De oproep tot het gebed, de azan, vindt vijfmaal per dag plaats, waaronder op vrijdag voor de vrijdagse gang naar de moskee.
In het zuiden van de medina, de ommuurde stad, vind je meer cultuurgeschiedenis. Om hier de oude stad in te gaan moet een van de negentien stadspoorten passeren.
Bab Agnaou
Bab Agnaou is een van de oudste poorten. Deze poort had een representatieve functie en is rijkelijk versierd o.a. met teksten uit de Koran. De deur gaf toegang tot de koninklijke kasbah (citadel), met ondermeer Paleis El Badi en Les Tombes des Saadiens. Les Tombes des Saadiens zijn de koninklijke graven. De graven werden bij toeval herontdekt in 1917. De graven zijn versierd met cederhout en fijn stucwerk dat haast op kant lijkt, monnikenwerk. Ook hier ontbreken de mooie mozaïeken niet. De toegang zit goed verscholen aan Rue de la Kasba. De graven zijn versierd met cederhout en fijn stucwerk dat haast op kant lijkt, monnikenwerk.
Terug in de Medina-Noord vind je naast de souks ook nog tal van andere bezienswaardigheden. Zoals Medersa Ben Youssef, een van de oudste Koranscholen van Marokko, maar niet meer in gebruik. Op het hoogtepunt verbleven er ongeveer 900 studenten. Ze woonden in kleine kamertjes, die je nog steeds kunt zien op de bovenverdieping rond de binnenplaats.
Een aantal kamers zijn ingericht zodat je een goede indruk krijgt hoe de leerlingen leefden. Hieruit kun je ook gelijk het verschil tussen de rijkere en armere leerlingen uit opmaken. De binnenplaats is prachtig versierd met fijn stukwerk en mozaïeken aan weerszijden en in het midden is een kleine vijver. Een bezoek brengen aan Ben Youssef moet je zeker doen. Naast de Koranschool ligt Musée de Marrakech, dat wij aan ons voorbij lieten gaan.
In plaats daarvan bezochten wij Maison de la Photographie met een erg mooie collectie oude foto’s van Marokko. Een prettige bijkomstigheid is het mooie uitzicht dat je vanaf het dak hebt. Alleen al daarom is het een bezoek waard. Op het dakterras kun je je heerlijk onttrekken van de drukte van de stad en onderuit gezakt in de vele kussens genieten van muntthee.
Op pad met de Bus Touristique
Na het uitgebreide bezoek aan de oude stad, zijn wij ook benieuwd naar de nieuwe stad. Omdat het kwik de laatste dagen is gestegen tot rond 30 graden doen we het op onze laatste dag rustig aan. We stappen op het Jemaa el Fna op de Bus Touristique. Met het kaartje kun je op tal van plekken op- en afstappen en ondertussen kun je via een oortje luisteren naar de gids. De bus rijdt voor het grootste gedeelte door de nieuwe stad. De nieuwe stad bestaat uit de wijken Hivernage en Gueliz. Het is een wereld van verschil met de medina. Gueliz bestaat uit moderne (hoog)bouw, brede avenues, blinkend schone trottoirs en veel minder traditioneel geklede Marokkanen. Hier vind je winkels van Zara en andere grote merken, banken, kantoren van luchtvaartmaatschappijen etc.
Hivernage
De oude Franse residentiële wijk Hivernage is statiger. Hivernage staat bekend om de dure hotels en uitgaansgelegenheden. Onderweg op de route stappen we aan de rand van de stad uit bij Jardin de la Menara. De Menara tuinen bevatten een bassin, een paviljoen en grote olijfgaarden. Tijdens warme zomers komen de Marokkanen hier graag om uit te rusten en te picknicken. Er gaan geruchten dat er ooit een sultan was die zijn gasten verleidde naar de tuinen om ze vervolgens in de vijver te gooien en te verdrinken. Anders dan in het reisgidsje staat aangegeven, wij vinden het een plek van vergane glorie. Maar dat weet je pas als je het met eigen ogen hebt kunnen aanschouwen. Wij hoppen weer op de bus en gaan wij voor een laatste keer op in het prachtige rijke straatleven van deze mooi magische stad.
De Marokkaanse keuken
In Marokko moet je echt de traditionele Marokkaanse keuken proeven. De tajine aux citrons is geweldig en een specialiteit. Het bestaat uit kip met gekonfijte citroenen en olijven. Maar de tajine berbère (met groenten en rundvlees) of tajine angeau (rundvlees, pruimen, amandelen en ei) zijn ook heerlijk. Of neem de harira, een rijkgevulde soep, te vergelijken met goulashsoep. Of Pastille Véritable, pastei van kip of duif met kaneel in blader- of filodeeg en bestrooid met poedersuiker. Als toetje is de sinaasappelsalade erg lekker met veel kaneel.
Les je dorst bij de kraampjes op het Jemaa el Fna voor versgeperste jus d’orange of grapefruit- of citroensap. Of met verse muntthee op een van de vele terrasjes! Uit eten (lunch en diner) deden wij bij Le Foundouk, la Terrasse des Epices, Cafe des Epices, Argana, Riad Tchaikana en in de eetstalletjes op Jemaa el Fna.
Gebruikte reisgidsen en handige links
- 100% Marrakech
- Lonely Planet Marrakesh Encounter guide
- Marrakech voor beginners
